بررسی توان توسعه اکولوژیکی و آمایش حوضه آبخیز قوری¬چای استان گلستان با روش کیفی قیاسی

نوع مقاله : علمی-ترویجی

چکیده

آمایش سرزمین علمی است که با توجه به ویژگی¬های اکولوژیک سرزمین و شرایط اقتصادی- اجتماعی آن، نوع استفاده بهینه از سرزمین را مشخص می¬سازد. در آمایش حوضه آبخیز قوری¬چای به مساحت 24039 هکتار شش نقشه پایه اطلاعاتی شامل نقشه¬های طبقات ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، تیپ خاک¬ها، تیپ و تراکم پوشش گیاهی به روش دوتایی با هم ترکیب شده و نقشه واحدهای زیست محیطی نهایی به دست آمد. در محیط GIS در فرآیند آمایش سرزمین، 1921 اکوسیستم خرد یا واحد زیست محیطی مشخص گردید. برای این اکوسیستم¬های خرد نیز ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری¬های کشاورزی و مرتعداری، جنگلداری، تفرج گسترده و متمرکز، آبزی¬پروری، توسعه شهری و روستایی و حفاظت صورت گرفت. در نهایت کار آمایش، از کل مساحت منطقه 3/12 درصد به کشاورزی و مرتعداری، 4/0 درصد به تفرج گسترده، 5/52 درصد به جنگلداری، 1/1 درصد به آبزی¬پروری، 7/1 درصد به توسعه شهری و روستایی و 32 درصد به حفاظت اختصاص پیدا کرد. با توجه به استعداد و پتانسیل بالای اکثر سطح منطقه به کاربری جنگلداری، بیشترین سطح اراضی برای این کاربری به دست آمد. جهت جلوگیری از تخریب سرزمین مذکور باید اقدامات اساسی برای جلوگیری از ادامه روند تخریب جنگل انجام شود. برای جلوگیری از ادامه روند بهره¬برداری غیر اصولی از جنگل، باید بهره¬برداری¬های جایگزین دیگر از عرصه را نیز پیشنهاد کرد که معیشت اجتماعی و اقتصادی مردم ساکن در آن به خطر نیافتد. بنابراین بر اساس نتایج حاصل از فرایند آمایش سرزمین کاربری¬های جدید آبزی پروری و تفرج گسترده برای منطقه پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment of ecological development capability and land use planning of Ghurichai watershed in Golestan province, using comparative-qualitative approach

چکیده [English]

Land use planning is a science that determines the optimum use of land, regarding to the land ecological characteristics and socio-economic condition. In land use planning of Ghurichai watershed with area of 24039 ha, six information layer including elevation classes, slope, aspect, soil type, vegetation type and density were combined and the final map of land use planning unites were obtained. In this processes 1921 units were distinguished in GIS environment using Arc map software. Ecological potential evaluation for agriculture, range management, forestry, extensive tourism, aquaculture, rural and urban development, and conservation were assessed for each unit. Finally 12.3 percent of area was allocated as agriculture and rangeland use, 0.4 percent as extensive tourism, 52.5 percent as forestry, 1.1 percent as aquaculture, 1.7 percent as rural and urban development and 32 percent were allocated as conservation. Most of the area was allocated for forestry use, due to high capability and potential of soil and climate condition in this area. Therefore it is necessary to implement some basic practices in this area to prevent land degradation and lead to a sustainable use of its natural resources. In order to prevention of irregular use of the forest, some alternative options have to be suggested for the stockholders of the watershed, to avoid the injurious ecological and social effects of this prevention on the people’s lifestyle. Therefore According to the result of the study, two new land use including extent tourism and aquaculture, suggested to Ghurichai watershed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land use planning
  • Environmental units
  • capability evaluation
  • Arc GIS