بررسی و رتبه¬بندی عوامل مؤثر بر تخریب مراتع استان گلستان

نوع مقاله : علمی-ترویجی

چکیده

عرصه­های منابع طبیعی به ویژه مراتع، بستر توسعه پایدار محیط­زیست و پدیده­های اکولوژیکی محسوب می­شود، نقش تأثیرگذاری در زندگی دامداران به خصوص تغذیه دام آن­ها دارند. عدم توجه بهره­برداران به قوانین و مقررات بهره­برداری از مراتع از یک طرف و کمبود کارشناس و محافظ از طرف دیگر، تخریب مراتع را در پی داشته است. بنابراین در همین راستا به‌منظور بررسی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر تخریب مراتع استان گلستان، دیدگاه مبتنی‌بر تجربه کارشناسان منابع طبیعی، در نظر گرفته شد. برای جمع­آوری اطلاعات در زمینه موضوعی تحقیق از ابزار پرسشنامه به همراه مصاحبه استفاده گردید. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان و پایایی آن بر اساس ضریب آلفای کرونباخ (859/0) به‌دست آمد. در مجموع، 60 پرسشنامه به‌طور تصادفی از کارشناسان سطح استان تکمیل شده و پاسخ­ها پس از استخراج و دسته­بندی در محیط Excel، به کمک نرم­افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پاسخ­های ارائه شده برای هر فاکتور را به‌صورت ضریب تغییرات بیان شده است و با توجه به آن اولویت­بندی صورت گرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که نسبت­های داده شده از جانب کارشناسان متفاوت بوده و بنابراین اولویت­های ارائه شده نیز یکسان نیست. در برخی موارد نیز رتبه­های تعیین شده در هر دو مرتع قشلاقی و ییلاقی از جانب کارشناسان یکسان در نظر گرفته شده است. در مجموع عوامل معیشتی و عوامل مدیریتی به‌ترتیب با میانگین 14/4 و 84/3 در مراتع قشلاقی و ییلاقی از نگاه کارشناسان عوامل مؤثرتری در کاهش و یا افزایش تخریب مراتع نسبت به سایر موارد دانسته شده­اند. در مقابل عوامل طبیعی هم در مراتع قشلاقی و هم در مراتع ییلاقی به‌عنوان کمترین عامل تأثیرگذار معرفی شده است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining factors on destruction of Golestan province rangelands

چکیده [English]

Natural resources, especially rangelands are considered as sustainable development context of environment and ecological phenomena; they play an effective role in rancher’s life particularly in domesticated animal feed. On one hand, ignoring terms and rules of exploiting by exploiters and on the other hand lack of expert and protector lead to rangelands destruction. Thus, for purpose of studying and prioritizing effective factors on Golestan province ranges demolition in watersheds, experience and views based on experience of natural resources experts have been considered. Questionnaire associated with interview related to the subject of research have been used for collecting data. Questionnaire validity and reliability were attained respectively by specialists’ views and Kronbach alpha coefficient (0.895). Totally 60 questionnaires were filled randomly by experts in province and responses were analyzed by SPSS software after extracting and grouping in Excel. Presented answers for each factor were expressed in variation coefficient way and they were prioritized according to it. Results showed that attributed proportions by experts were different, so the presented priorities were different. In some cases, also, determined grades in both winter- and summer-quarters ranges were considered similar by experts. Totally livelihood and management factors, respectively with the average of 4.14 and 3.84 in winter- and summer-quarters rangelands, from the experts view were known as more effective factors in increasing or decreasing rangelands destruction rather than other factors. Natural factors were introduced as the least effective factor in both winter- and summer-quarters ranges.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rangelands destruction
  • Prioritization
  • Natural Resources Experts
  • Golestan Province