پهنه بندی پتانسیل رسوبدهی فرسایش آبی و بادی با استفاده از مد¬لهای MPSIAC و IRIFR.E.A (مطالعه موردی: حوزه آبخیز بردخون)

نوع مقاله : علمی-ترویجی

چکیده

فرسایش خاک و تولید رسوب در حالت طبیعی خود از جمله پدیده‏هایی چند وجهی و پیچیده است که عامل‏های مختلفی در تعامل با یکدیگر بر ایجاد، تشدید و تخفیف آن دخالت دارند. منطقه مورد مطالعه در استان بوشهر و در محدوده شهرستان دیر قرار گرفته است. در این تحقیق با کمی¬کردن شاخص¬های موثر در فرسایش بر اساس مدل های MPSIAC وIRIFR.E.A وضعیت کنونی فرسایش منطقه به طور جداگانه ارزیابی و نقشه های مربوط به هر یک از این دو روش نیز تهیه گردید. ابتدا نقشه واحد¬کاری موجود در منطقه به عنوان نقشه پایه برای ارزش¬دهی به عوامل مورد نظر، تهیه گردید. سپس مقدار فرسایش آبی و بادی بر اساس مدل¬های تجربی MPSIAC وIRIFR.E.A در هر یک از واحدهای کاری تعیین شد. همچنین نقشه حساسیت اراضی به فرسایش آبی و بادی با استفاده از مدل¬های مذکور تهیه، و پتانسیل رسوبدهی نیز با استفاده از رابطه بین درجه رسوبدهی و تولید رسوب به دست آمد. بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق و مقایسه نتایج حاصل از روش های مورد بررسی با شرایط منطقه آشکار شد که هر دو مدل برآورد نزدیک به واقعیت از مقدار فرسایش آبی و بادی ارائه می دهند. در نهایت، نتایج نشان داد که به لحاظ کمی فرسایش بادی 80 درصد و فرسایش آبی حدود 20 درصد در فرسایش خاک و تولید رسوب و کاهش حاصلخیزی اراضی حوزه نقش دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Zonation of water and wind erosion sedimentation Potential by MPSIAC and IRIFR.E.A Models (Case study: Bordekhun watershed in Bousheher)

چکیده [English]

Erosion and sediment production in its natural state is a complex and multifaceted of the various causes interact with each other to create, and reduce the aggravation involved. The study area is located in Daiyer city of Boushehr province. In this research, with quantifying the factors affecting in the erosion based on MPSIAC and IRIFR.E.A models the current status of erosion area separately assesses and maps related to each of these two methods are also provided. First, work unit map of this region as the base map for evaluating factors were provide. Then according to the MPSIAC and IRIFER empirical methods¸ water and wind erosion rate is determined at each working unit separately. Further¸ maps of land erodibility for water and wind erosion are prepared using MPSIAC and IRIFER models. Sedimentation potential was measured using the relation between sediment delivery degree and the sediment production. According to the results obtained from this research and comparison obtained results of used methods with area under research of two methods showing good estimates of water and wind erosion. Finally, results shown that quantitatively, wind and water erosion contribute to soil erosion and sediment production and soil fertility reduction by 80% and about 20%, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water erosion
  • Wind erosion
  • IRIFER E.A model
  • MPSIAC model
  • sediment delivery potential