معرفی تحلیل شبکه‌ای و کاربردهای آن در مدیریت و سیاست‌گزاری منابع طبیعی (مطالعه قانون برنامه چهارم توسعه)

نوع مقاله : علمی-ترویجی

چکیده

گسترش نگرش جامع به مدیریت و سیاست‌گزاری منابع طبیعی در پی موفقیت نداشتن بسیاری از سیاست‌ها و طرح‌های پیشین، بسیاری از متخصصان این حوزه را به‌سوی استفاده از روش‌های جدید کشانده است که امکان یافتن نقاط ضعف و خلاءهای سیاست‌ها و طرح‌های گذشته را برای آن‌ها فراهم می‌سازد. "تحلیل شبکه‌ای" یکی از این روش‌های نوین می‌باشد که اصل را بر روابط میان فاکتورها قرار داده و با ترسیم شبکه‌های ارتباطی، آن‌ها را تحلیل می نماید. شبکه‌بندی امکان بررسی و تحلیل ارتباطات میان یک مسأله با مسایل مرتبط را میسر می‌سازد؛ زیرا نمی‌توان در دنیای پیچیده امروز مرز دقیق و مشخصی میان مسایل برشمرد. مطالعات معدودی از این روش در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست استفاده نموده‌اند. این روش در ایران نیز کاملاً نوپا بوده و کاربردهای بی‌شمارش ناشناخته مانده است. این مقاله با هدف معرفی این روش و کاربردهای فراوان آن، به ترسیم و تحلیل شبکه همکاری‌های قانونی میان سازمان‌های مرتبط با منابع طبیعی در قانون برنامه چهارم توسعه پرداخته و از نرم‌افزارهای UCINET و Netdraw برای محاسبه مرکزیت‌های درجه و بینابینی و نیز ترسیم شبکه استفاده نموده است. نتایج نشان دادند که توزیع قدرت میان سازمان‌های درگیر به درستی صورت نگرفته و در تدوین این سند قانونی، رویکرد شبکه‌ای حاکم نبوده است. همچنین تحلیل شبکه‌ای، کارایی بالایی در ارزیابی برنامه‌های سیاستی و مدیریتی در حوزه منابع طبیعی و نشان دادن نقاط قوت و ضعف آن‌ها دارد. در نهایت پیشنهاد شد مدیران و سیاست‌گزاران حوزه منابع طبیعی، از توانایی‌ها و قابلیت‌های روش تحلیل شبکه‌ای در ارزیابی سیاست‌ها و برنامه‌های پیشین این حوزه بهره برده و از نقاط قوت و ضعف آن‌ها برای تدوین و تهیه سیاست‌ها و برنامه‌های آتی استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An introduction to network analysis and its applications in management and policy-making of natural resources (study of fourth development plan)

چکیده [English]

Development of integrated view in natural resources management and policy-making after policy failures has caused the specialists to use new methods in order to discover the disadvantages of previous policies and plans. "Network Analysis" is one of these new methods that focus on the relations between factors and analyze them through network delineation. Networking provides the ability of investigating the relationship between problems with other related problems; because in today's complex world there is not a distinct border among the problems. There are a few studies related to natural resources and environment that have used this method. In Iran, this method is new and its numerous applications are almost unknown. This paper tried to introduce this method and its applications by delineation and analysis of the network of legal collaborations among organization that are related to natural resources in Fourth Development Plan. UCINET and Net draw software’s were used to calculate the degree and between’s centralities and also to delineate the network. Results showed that power distribution among related organizations is not equal and there was not a networking approach in the codification of this legal document. In addition, Network Analysis has a high efficiency in evaluation of management and policy plans and showing their disadvantaged. Finally, it was proposed that natural resources managers and policy-makers use Network Analysis potentials in evaluation of previous policies and plans and use their strengths and weaknesses in codification of next policies and plans.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Network analysis
  • Natural resources management and policy-making
  • Fourth development plan
  • Centrality
  • UCINET