2024-03-29T17:55:08Z
https://ejang.gau.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=146
نشریه حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی
1391
1
1
مطالعه تغییرات شاخصهای تنوع زیستی جامعه پرندگان
در تیپهای پوششی متفاوت جنگل شصتکلاته گرگان
بررسی تنوع زیستی پرندگان در مطالعات بومشناسی جنگل از اهمیت ویژهای برخوردار است. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات شاخص تنوع، غنا و یکنواختی گونهای جامعه پرندگان در 4 تیپ پوشش گیاهی راش، راش- ممرز، ممرز- انجیلی و انجیلی- ممرز- بلوط در طول 3 فصل تابستان، پاییز و زمستان در جنگل شصتکلاته گرگان بود. ابتدا واحدهای رویشی همگن با استفاده از برداشت صحرایی تعیین شد. نمونهبرداری از پرندگان به روش نمونهبرداری نقطهای انجام پذیرفت و نوع و تعداد تمام گونههای مشاهده شده در هر پلات در 3 فصل ثبت گردید. کمیتهای تنوع گونهای با استفاده از شاخصهای سیمسون و شانون- وینر و یکنواختی با استفاده از شاخصهای سیمسون و کامارگو محاسبه شدند. غنای گونهای نیز در 4 تیپ پوششی محاسبه و مقایسه شد. براساس نتایج بهدست آمده، بیشترین مقادیر شاخصهای تنوع مربوط به فصل زمستان و کمترین مقادیر مربوط به تابستان بود. تنوع و غنای گونهای در تابستان و پاییز در تیپ راش و در فصل زمستان در تیپ راش- ممرز نسبت به بقیه تیپها بالاتر بود. بیشترین میزان یکنواختی گونهای نیز در سه فصل در تیپ راش مشاهده شد. همچنین تیپ انجیلی- ممرز- بلوط پایینترین مقدار غنا، تنوع و یکنواختی گونهای را در هر سه فصل نشان داد. نتایج این پژوهش تأثیر فصل و تیپهای متفاوت پوشش جنگلی را بر تنوع زیستی جامعه پرندگان اثبات نموده و نمایانگر این است که هرچه بهسمت فصل سرما و تیپ راش و راش- ممرز پیش میرویم مقادیر شاخصهای تنوع افزایش مییابد. همچنین نتایج اهمیت وجود جنگلهای بالغ را نشان داد. اگرچه جلوگیری از انجام بهرهبرداری برای حفظ تنوع زیستی بهترین راهحل محسوب نمیشود، ولی استفاده از روشهایی همچون روشهای گزینشی بهعنوان یکی از مناسبترین و پایدارترین راهحلهای ممکن بهمنظور حفظ ساختار جنگلهای مورد بهرهبرداری و ایجاد زیستگاه مناسب برای پرندگان و سایر جوامع حیاتوحش پیشنهاد میگردد.
تنوع زیستی
جامعه پرندگان
فصل
تیپ پوشش جنگلی
جنگل شصتکلاته
2012
08
21
1
18
https://ejang.gau.ac.ir/article_1071_421d19e0fb81b8b4bf13f4aa270b848d.pdf
نشریه حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی
1391
1
1
بررسی تناسب ابعاد چوبآلات تبدیلی در جنگل با نیاز کارخانجات
هدف از این پژوهش شناخت ماشینآلات صنایع چوب، ابعاد چوب مصرفی آنها و در نهایت پیشنهاد ابعاد مناسب تبدیل چوب در جنگلهای تحت پوشش شرکت سهامی نکاچوب، شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران و کارخانه نئوپان 22 بهمن بهشهر بود. نتایج بررسیهای اولیه نشان داد که ایجاد تغییر در ابعاد تبدیل چوبآلات، بهبود پروسه تولید را در کارخانجات روکشگیری، چوببری، تولید نئوپان و کاغذ به همراه ندارد، بنابراین این پژوهش بیشتر روی عملکرد ماشینآلات لولهبری که مورد استفاده شرکت نکاچوب میباشد، متمرکز شده است. به این منظور ابعاد تبدیل چوب در جنگل از طریق پروانه استحصال و حمل مربوطه، استخراج گردید. حجم ضایعات گردهبینه در طبقات مختلف قطری و با توجه به ابعاد چوب مصرفی در ماشین لولهبری محاسبه شد و سپس در ارزش ریالی هر مترمکعب گردهبینه درجه 1 و 2 ضرب شد. با کسر این رقم از ارزش ریالی چوبآلات خارج از درجه که وارد خط تولید نئوپان و کاغذ میشود، میزان خسارت مالی قابل پیشگیری بهدست آمد. حجم ضایعات قابل پیشگیری گردهبینهای به طول 6/2 متر برای ماشین لولهبری حدود 7/7 درصد بهدست آمد. بیشینه زیان مالی قابل پیشگیری در این دستگاه 237384 ریال بهازای هر گردهبینه و مربوط به گردهبینههای درجه یک راش بود. پیشنهاد میشود که با توجه به ابعاد چوب مورد نیاز دستگاه لولهبری، تبدیل چوبآلات در مضاربی از طول 4/2 متر انجام شود.
: تبدیل چوبآلات
نیاز کارخانجات
حجم ضایعات
زیان قابل پیشگیری
ماشین لولهبری
2012
06
28
19
34
https://ejang.gau.ac.ir/article_1072_8e68c8703af9bb84b78e107e8195b159.pdf
نشریه حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی
1391
1
1
بهبود صفات جوانهزنی گونههای کاج بروسیا، تهران و بادامی
با استفاده از غوطهوری بذر در آب
یکنواختی و میزان سبز شدن بذور میتواند تأثیر زیادی بر میزان عملکرد و کیفیت تولید داشته باشد. بنابراین یافتن راهکاری که بتواند جوانهزنی و استقرار گیاه را تقویت نموده و مقرون بهصرفه باشد از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از بهترین تیمارهای افزایش قدرت جوانهزنی تکنیک غوطهوری بذر در آب میباشد. در این روش بذور با آب و بدون استفاده از هر گونه ماده شیمیایی تیمار میشوند. در این پژوهش با هدف بهبود صفات جوانهزنی، تیمارهای غوطهوری بذر در آب (1، 2، 3 و 7 روزه) بر روی بذور سه گونه کاج بروسیا (P. brutia)، کاج تهران (P. eldarica) و کاج بادامی (P. pinea) بهطور جداگانه با 3 تکرار و بهصورت بلوک کاملاً تصادفی انجام شد. سپس صفات جوانهزنی شامل درصد جوانهزنی، قدرت جوانهزنی، ماکزیمم میانگین جوانهزنی روزانه، میانگین جوانهزنی روزانه، سرعت جوانهزنی، میانگین زمان جوانهزنی و ارزش جوانهزنی بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین تیمارهای اعمال شده و صفات جوانهزنی در هر سه گونه تفاوت معنیداری وجود دارد و همه صفات مورد مطالعه تحتتأثیر غوطهوری بذر در آب بهبود مییابند.
غوطهوری بذر در آب
قدرت جوانهزنی
سرعت جوانهزنی
2012
07
19
35
50
https://ejang.gau.ac.ir/article_1073_66965c31e610db7426f45247c13452be.pdf
نشریه حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی
1391
1
1
ارزشگذاری اقتصادی مواهب زیستمحیطی تالاب بینالمللی گمیشان
به روش مشروط (CVM) برای تعیین کاربردهای حفاظتی
ارزش وجودی تالاب بینالمللی گمیشان به روش ارزشگذاری مشروط تعیین گردید. مطالعات با روش پرسشنامهای (Questionnaire) توسط جوامع بومی و غیربومی صورت گرفت. تکمیل پرسشنامهها بهصورت نمونهبرداری سیستماتیک- تصادفی انجام شد. مطالعه متغیرها نشان داد که میزان درآمد و تحصیلات بیشترین تأثیر را در تمایل به پرداخت (WTP) جوامع بومی و غیربومی برای حفاظت از تالاب دارد. ارزش وجودی (EV) تالاب براساس متوسط تمایل به پرداخت برای مناطق بومی 3/15537056 ریال و برای مناطق غیربومی 2824249276 ریال تعیین گردید. ارزش اقتصادی تالاب برای ماهیان اقتصادی (کپور، سفید، کلمه، سوف و کفال) براساس میزان صید سالیانه آنها 87000000 ریال برآورد گردید. ارزش اقتصادی پرندگان قابل شکار براساس برآورد متوسط جمعیت و میزان گوشت آنها 16000650 ریال تعیین شد. با توجه شاخصهای تأیید شده جهانی ارزش اقتصادی تالاب گمیشان در هکتار برای عملکردهای مختلف (کنترل سیلاب، تامین آب، زیستگاه گونههای بومی و مهاجر، تامین مواد خام اولیه، تفرج و توریسم و ارزش فرهنگی) 1/201960002 دلار تعیین شد.
تالاب
ارزش وجودی
ارزشگذاری مشروط
تمایل به پرداخت
2012
10
07
51
64
https://ejang.gau.ac.ir/article_1074_ee46dc0507865f1cfae810a9645ca64a.pdf
نشریه حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی
1391
1
1
بررسی وضعیت تجدیدحیات در تیپهای مختلف بلوط (برو و مازودار) و
راهکار مناسب برای احیای آنها در جنگلهای ثلاث باباجانی، استان کرمانشاه
تجدیدحیات از مبانی اساسی شکلگیری، پایداری و تکامل اکوسیستمهای مختلف است. اکوسیستم جنگل بهعنوان کاملترین اکوسیستم از این قاعده مستثنی نیست و پایداری و روند تکاملی آن بهوسیله تجدیدحیات تأمین میگردد. به همین منظور تجدیدحیات جنگلهای ثلاث باباجانی مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس پوشش درختی منطقه با توجه به ترکیب گونهای و مبدأ رویشی (شاخهزاد، دانهزاد و دانه و شاخهزاد)، 7 تیپ مختلف شامل برو شاخهزاد، برو دانهزاد، برو آمیخته دانه و شاخهزاد، برو- بنه دانهزاد، برو- بنه دانه و شاخهزاد، برو- مازو شاخهزاد، برو- مازو دانه و شاخهزاد تفکیک گردید و در هر یک از تیپها تجدیدحیات گونههای چوبی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیپهای مشخص شده از نظر تجدیدحیات غیرجنسی و جنسی اختلاف معنیداری دارند (01/0P-Value<). تیپهای برودار شاخهزاد و برو- مازو شاخهزاد از نظر تجدیدحیات غیرجنسی دارای وضعیت مناسبی بودند ولی بدون تجدیدحیات جنسی بودند. در سایر تیپها تجدیدحیات دانهزاد بهصورت پراکنده مشاهده گردید. در تیپ برو- مازو دانه و شاخهزاد که بهطور عمده در دامنههای شمالی واقع شده بود وضعیت تجدیدحیات جنسی مناسبتر بود. نتایج این پژوهش نشان داد که در احیا جنگلهای منطقه، در نظر گرفتن تیپهای جنگل با توجه به شرایط اکولوژیک آن و حمایت و تقویت تجدیدحیات جنسی ضروری است.
: اکوسیستم جنگل
تجدیدحیات
غیرجنسی و جنسی
تیپ جنگل
ثلاث باباجانی
2012
09
01
65
78
https://ejang.gau.ac.ir/article_1075_a88f42a5a176c43649eb893504863226.pdf
نشریه حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی
1391
1
1
معرفی تحلیل شبکهای و کاربردهای آن در مدیریت و سیاستگزاری منابع طبیعی
(مطالعه قانون برنامه چهارم توسعه)
گسترش نگرش جامع به مدیریت و سیاستگزاری منابع طبیعی در پی موفقیت نداشتن بسیاری از سیاستها و طرحهای پیشین، بسیاری از متخصصان این حوزه را بهسوی استفاده از روشهای جدید کشانده است که امکان یافتن نقاط ضعف و خلاءهای سیاستها و طرحهای گذشته را برای آنها فراهم میسازد. "تحلیل شبکهای" یکی از این روشهای نوین میباشد که اصل را بر روابط میان فاکتورها قرار داده و با ترسیم شبکههای ارتباطی، آنها را تحلیل می نماید. شبکهبندی امکان بررسی و تحلیل ارتباطات میان یک مسأله با مسایل مرتبط را میسر میسازد؛ زیرا نمیتوان در دنیای پیچیده امروز مرز دقیق و مشخصی میان مسایل برشمرد. مطالعات معدودی از این روش در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست استفاده نمودهاند. این روش در ایران نیز کاملاً نوپا بوده و کاربردهای بیشمارش ناشناخته مانده است. این مقاله با هدف معرفی این روش و کاربردهای فراوان آن، به ترسیم و تحلیل شبکه همکاریهای قانونی میان سازمانهای مرتبط با منابع طبیعی در قانون برنامه چهارم توسعه پرداخته و از نرمافزارهای UCINET و Netdraw برای محاسبه مرکزیتهای درجه و بینابینی و نیز ترسیم شبکه استفاده نموده است. نتایج نشان دادند که توزیع قدرت میان سازمانهای درگیر به درستی صورت نگرفته و در تدوین این سند قانونی، رویکرد شبکهای حاکم نبوده است. همچنین تحلیل شبکهای، کارایی بالایی در ارزیابی برنامههای سیاستی و مدیریتی در حوزه منابع طبیعی و نشان دادن نقاط قوت و ضعف آنها دارد. در نهایت پیشنهاد شد مدیران و سیاستگزاران حوزه منابع طبیعی، از تواناییها و قابلیتهای روش تحلیل شبکهای در ارزیابی سیاستها و برنامههای پیشین این حوزه بهره برده و از نقاط قوت و ضعف آنها برای تدوین و تهیه سیاستها و برنامههای آتی استفاده نمایند.
تحلیل شبکهای
مدیریت و سیاستگزاری منابع طبیعی
برنامه چهارم توسعه
مرکزیت
UCINET
2012
10
07
79
92
https://ejang.gau.ac.ir/article_1076_fbf446c1e831026b3816d6bd7337ca82.pdf
نشریه حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی
1391
1
1
تعاون در مرتعداری: بررسی عملکرد تعاونیهای مرتعداری
در حفظ و احیای مراتع استان گلستان
نظام تعاونی یکی از پیشرفتهترین نظامهای تولیدی در بخش کشاورزی و منابع طبیعی است. ضرورت توجه به تعاون در مدیریت منابع طبیعی را میتوان به تهدیدهای موجود و همچنین مسایل و چالشهایی نسبت داد که این بخش با آن رو به رو است. علاوهبر این، بهدلیل وسعت زیاد عرصههای مرتعی، حفظ و احیا این منابع نیازمند مشارکت فعال مردم و اجتماعات محلی است. تجارب نشان داده است نظام تعاونی بهعنوان یک نظام مردمی و هماهنگ میتواند به متولیان مراتع کشور در حفظ و احیا مراتع کمک نماید. این پژوهش به بررسی عملکرد تعاونیهای مرتعداری در حفظ و احیا مراتع در استان گلستان پرداخته است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است و در آن، 386 عضو عادی و هیأت مدیره از 28 تعاونی مرتعداری مورد بررسی قرار گرفتهاند. یافتهها نشان میدهد عملکرد تعاونیهای مرتعداری در حد متوسط قابل ارزیابی است. همچنین از دید پاسخگویان، عملکرد تعاونیهای مرتعداری در حفظ و احیا مراتع بهتر و مناسبتر از دیگر موارد مرتبط با فعالیتهای تعاونیها مانند ایجاد اشتغال، تامین آب و علوفه دستی برای دام میباشد. در مجموع، اعضا هیأت مدیره، عملکرد تعاونیها را نسبت به اعضا عادی بهتر ارزیابی کردهاند. فعالیت بیشتر تعاونیهای مرتعداری در زمینه تأمین تسهیلات بانکی برای اعضا، تأمین آب و آبشخور مناسب برای دامها در سطح مراتع و انجام عملیات ذخیره نزولات آسمانی، از جمله پیشنهاداتی هستند که بر مبانی یافتههای این پژوهش قابل توصیه میباشند.
عملکرد
تعاونیهای مرتعداری
حفظ و احیا
استان گلستان
2012
08
26
93
104
https://ejang.gau.ac.ir/article_1077_f80c273dd7622f76fefc8ed1bf73de4c.pdf